TURYSTYKA

ZABYTKI:

     Najważniejsze przedwojenne zabytki o wysokiej wartości historycznej:

• Zespół ruralistyczny wsi Wielki Kack (w skład wchodzą 4 domy mieszkalne, kościół, plebania, kapliczka św. Rocha, a także zachowany układ przestrzenny siedliska wsi – wiejska droga z łagodnymi łukami położona wzdłuż rzeki oraz wyniesionym wyspowym założeniem kościoła i cmentarza. Wpisany do rejestru zabytków):
• Dom mieszkalny – Źródło Marii 4, pomorski nurt regionalny (1)
• Dom mieszkalny– Źródło Marii 14, pomorski nurt regionalny (2)
• Dom mieszkalny – Źródło Marii 12, pomorski nurt regionalny, 1882 (3)
• Dom mieszkalny – Źródło Marii 10, pomorski nurt regionalny, 1900 (4)
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 16 (szkielet dachu zbudowany z desek poprzedniego kościoła), 1895 (28)
• Kościół p.p.w. Św Wawrzyńca - Źródło Marii 18, 1895 (boczny ołtarz św. Wawrzyńca - neogotycka nastawa - koniec XIX., boczny ołtarz Matki Boskiej Różańcowej - neogotycka nastawa - koniec XIX, organy z 1895 r., obrazy procesyjne z początku XX w., ławy, chór, strop, posadzka z 1895r., kamienna średniowieczna kropielnica, krzyż misyjny z 1930r., na plebani obraz św. Wawrzyńca z XVII w. z drewnianego kościoła (poprzednika obecnego) (5)
• Plebania – Źródło Marii 18, pomorski nurt regionalny, 1894 (6)
• Kapliczka św. Rocha, połowa XIX w. (8)

• Kapliczka św. Józefa , koniec XIX w. (7)
• Kapliczka Anioła Stróża, 1913 (9)
• Dom mieszkalny i budynek gospodarczy – Źródło Marii 23, XVIII/XIXw., najstarszy dom mieszkalny na terenie Gdyni. Jedyny w mieście dom z tzw. czarną kuchnią  Rok powstania nieznany, wg tradycji rodzinnej dom powstał pod koniec XVIII w. Cechy charakterystyczne zarówno dla II połowy XVIII w. (boczne okno, czarna kuchnia) jak i połowy XIX (rodzaj cegły). (10)
• Dom mieszkalny – ul. Źródło Marii 45, pomorski nurt regionalny (12)
• Dom mieszkalny i stajnia, ul. Orna  67,  1930 (13)
• Nastawnia, ul. Starodworcowa, 1930 (pomost w rejestrze zabytków) (14)
• Mieszkalny dom kolejowy, ul. Starodworcowa 32, 1928 (15)
• Mieszkalny dom kolejowy, ul. Starodworcowa 34, 1928 (16)
• Mieszkalny dom kolejowy, ul. Sopocka, 1930 (17)
• Mieszkalny dom kolejowy, ul. Orna 41, 1930 (18)
• Mieszkalny dom kolejowy i budynki gospodarcze, ul. Nowodworcowa 5, 1930 (19)
• Mieszkalny dom kolejowy, ul. Nowodworcowa 7, 1930 (20)
• Dworzec kolejowy, magazyn logistyczny, pomieszczenie gospodarcze w skarpie, ustęp kolejowy ul. Nowodworcowa 4, 1930 (21)
• Mieszkalny dom kolejowy, granica Gdynia-Gdańsk, 1930 (27)
• Zabudowania Leśniczówki Gołębiewo, pomorski nurt regionalny (22)
• Dom mieszkalny – ul. Solna 8, pomorski nurt regionalny (23)
• Poniemiecki wojskowy drewniany barak dla żołnierzy z czasów II wojny światowej (zaplecze dla stanowisk artylerii przeciwlotniczej na Lisiej Górze), 1941 (24)
• Domki osadników  z lat 30-tych – przy ul. Lipowej na Fikakowie (32) i na wzgórzu między ul. Starodworcową a Nowodworcową (okolice ul. Solnej). Wybudowane podczas masowego osadnictwa rodaków w nowobudowanej Gdyni. Małe domki  w formie sześcianów pozbawionych spadzistych dachów charakterystyczne dla dawnego zaboru rosyjskiego stawiane były głównie przez robotników budujących  Magistralę Węglową. Najmniejszy domek w całym Wielkim Kacku znajduje się przy ul. Żuławskiej 10 (26)
• Przedwojenne kamienne drogowskazy – charakterystyczne przedwojenne kaszubskie drogowskazy ciosane w kamieniu umieszczone na leśnych traktach w wielkokackim lesie. Zachowanych zostało 5 tego typu obiektów. (29 a b c d e)
• Zabytkowa studnia - ul. Korzenna (30)
• Przedwojenna zabudowa Karwin (31)
• Linia kolejowa – atrakcyjny czynny odcinek z 1930 r. oraz zlikwidowany odcinek z 1921 r.  Na trasie linii Gdynia – Kokoszki z 1921 r. przepusty kolejowe (zdobiony przepust na Krykulcu (25), przepust na ul. Nałkowskiej (25a) , przepust na nasypie między Obwodnicą a ul. Źródło Marii (25b)). Na trasie obecnej linii Magistrali Węglowej wiadukty i przepusty z 1930 r. (m.in. mały przepust w wielkokackim lesie (25c), przepust na Kaczej (25e)), Wielki Wykop kolejowy z 1930 r. na Karwinach, ślady dawnej bocznicy kolejowej z Osowej do Polifarbu (1979-2002) z zachowanymi podkładami – obecnie ścieżka gęsto porośnięta drzewami tworząca urokliwy zielony tunel (25d)

Pozostałe zabytki (przebudowane/zmodernizowane, o mniejszej wartości historycznej):

• Dom mieszkalny, ul. Starodworcowa, 1930
• Dom mieszkalny, ul. Mała , 1930
• Dom mieszkalny, ul. Konopnickiej 1
• Dom mieszkalny, ul. Małe Karwiny 2, 1936
• Dom mieszkalny, ul. Chwaszczyńska 39/41
• Dom mieszkalny, ul. Chwaszczyńska 71
• Dom mieszkalny, ul. Lipowa 10
• Dom mieszkalny, ul. Lipowa 42
• Dom mieszkalny, ul. Lipowa 44
• Dom mieszkalny, ul. Lipowa 46
• Dom mieszkalny i budynek gospodarczy, ul. Lipowa 53
• Dom mieszkalny, ul. Orna 5
• Dom mieszkalny, ul. Orna 7
• Dom mieszkalny, ul. Orna 15
• Dom mieszkalny, ul. Orna 18
• Dom mieszkalny, ul. Orna 24
• Dom mieszkalny, ul. Orna 61
• Dom mieszkalny, ul. Starodworcowa 12
• Dom mieszkalny, ul. Starodworcowa 15
• Dom mieszkalny, ul. Starodworcowa 41
• Dom mieszkalny, ul. Wschodnia 28
• Stodoła, ul. Wschodnia 7
• Dom mieszkalny, ul. Kamienna 14
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 5
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 15
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 17
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 20
• Stodoła, Źródło Marii 24
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 30
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 33
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 34
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 43
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 45
• Dom mieszkalny, ul. Źródło Marii 46

 MIEJSCA PAMIĘCI

• Cmentarz parafialny – miejsce spoczynku miejscowej ludności, groby przedwojenne (najstarszy spoczywający urodzony w 1848r.), groby miejscowych proboszczów, powstańca warszawskiego, więźnia obozu Stuthoff, ul. Źródło Marii (1)
• Cmentarz wojenny – filia cmentarza parafialnego, oprócz grobów miejscowej ludności znajduje się tu kwatera, w której pochowanych jest sześciu polskich żołnierzy poległych podczas II wojny światowej (wg relacji miejscowych dwóch pochowanych żołnierzy jest narodowości niemieckiej), ul. Wielkopolska (2)
• Cmentarz choleryczny z 1831 r. – obecnie brak śladów cmentarza, miejsce upamiętnia krzyż, Jasińskich Chojny (3)
• Obelisk z 1984 r. poświęcony 2 Morskiemu Pułku Strzelców oraz kotwica, ul Starodworcowa, SP nr 20 (4)
• Dęby pamięci z 2010 r. upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej przy SP nr 42 - podpułkownik Wojciech Mikiewicz, porucznik Henryk Szymski, aspirant Policji Państwowej Antoni Romanowski (5)
• Dęby pamięci z 2010 r. upamiętniające ofiary zbrodni katyńskiej przy SP nr 46 - major Bolesław Ryziński (6)
• Tablica z 2012 r. upamiętniająca Ofiary katastrofy Smoleńskiej, kościół p.w. NSM (7)
• Tablica z 2002 r. upamiętniająca proboszczów parafii, kościół p.w. Św Wawrzyńca (8)
• Tablica z 2004 r. upamiętniająca zamordowanych w 1939 r. przez Niemców mieszkańców Wielkiego Kacka, kościół p.w. Św Wawrzyńca (9)
• Tablica z 2017 r. upamiętniający zlikwidowany krzyż poświęcony kolejarzowi J. Szczygielskiemu, który zginął na służbie w 1939 r. z rąk Niemców, wejście na peron stacji Gdynia Karwiny (10)
• Kapliczki niezabytkowe: Matki Boskiej (11), Św. Andrzeja Boboli (12), Św. Franciszka (13), Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej (14), Ukrzyżowanego Chrystusa (15), Matki Boskiej (16), Św. Józefa (17), Św. Józefa (18)
• Przydrożne krzyże: Fikakowo (19), Źródło Marii (20), Staffa (21)
• Grób nieznanego żołnierza w lesie na Karwinach (22)

   

PRZYRODA

• Jezioro Kackie – rozległa podmokła łąka, do ok. 1900 r.  jezioro lobeliowe, następnie osuszone w celach gospodarczych, dwukrotnie jezioro się wyłaniało po czym było osuszane – w 1930 i 1980 r. Od 2008 r. użytek ekologiczny. Na łacę występują rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Okresowo pojawią się tu żurawie. Występują tu też charakterystyczne odgłosy żab. W łące zatopiony jest czołg z czasów II wojny światowej. Przy terenie ustawiona została tablica informacyjna (1)
• Zarosłe Łąki, Końskie Łąki, Krowie Łąki – śródleśne rozległe podmokłe łąki powstałe w wyniku ruchów lodowca, dawniej jeziora. Przy Końskich Łąkach tablica informacyjna. Na terenie jednej z Zarosłych łąk (Krowie Bagno) w ostatnich latach utworzyło się spore rozlewisko. Druga z Zarosłych Łąk (Kocie Łąki) oraz Końskie Łąki sprzyjają piknikowaniu. Krowie Łąki ulegają zarastaniu. W okolicach łąk liczne leśne bagna i torfowiska. (2,3,4)
• Rezerwat Kacze Łęgi – położony administracyjnie w dzielnicy Mały Kack jednak w pobliżu granicy z Karwinami, popularne miejsce wycieczek pieszych z Karwin. Urokliwy zakątek znajdujący się w dolnie rzeki Kaczej z unikalnymi gatunkami roślin, ujście Potoku Źródła Marii do Kaczej (5)
• Staw Krykulec – leśny staw wykorzystywany dawniej przez mieszkańców opuszczonej już osady Krykulec , nad stawem ławka (6)
• Staw Limpusz – leśny zarybiony staw, występują tu kaczki i łabędzie (8)
• Bursztynowe Kule - dawne leśne wyrobisko bursztynu działające w pierwszej połowie XIX wieku Wyraźnie widoczne ślady działalności. (9)
• Torfowe Kule - dawne leśne wyrobisko torfu (10)
• Owocowa Arka - ogród z owocowymi krzewami w osadzie Gołębiewo (11)
• Stadnina koni położona u stóp Lisiej Góry (12)
• Zimowisko nietoperzy – piwniczka – jedyna pamiątka po zburzonym domu w Krykulcu Leśnym – w której zimuje kilka gatunków nietoperzy, w pobliżu tablica informacyjna (13)
• Rzeka Kacza (14)
• Bagno – rozległe bagno leśne z zatopionymi drzewami (15)
• Józefowo - dawna nieistniejąca osada leśna (16)
• Wielki Wykop - wielki wąwóz kolejowy (17)
• Torfowiska (18)

                

PUNKTY WIDOKOWE

• Lisia Góra – góra odkryta z jednej strony i porośnięta lasem z drugiej strony. Świetny punkt widokowy na Wielki Kack. W 1945 punkt niemieckiej obrony ze stanowiskami wojskowymi. Dzisiaj brak po nich większych śladów. Później kopalnia żwiru(1)
• Studencka Góra – góra położona na granicy Gdyni i Gdańska. Punkt widokowy na jezioro Wysockie. (2)

 

WYPOCZYNEK

• Źródło Marii – zadbany teren zielony ze źródłem Potoku Mariańskiego. Na środku źródełka wysepka z figurką Maryi. Pierwsza figurka postawiona w 1921 r. w podziękowaniu za cud ocalenia podczas wypadku robotników pracujących przy budowie linii kolejowej Wokół Źródła liczne ławki, poidełko z wodą źródlaną, scena oraz tablice informacyjne. Miejsce organizacji festynów i wydarzeń religijnych. (1)
• Gołębiewo – leśna osada, w której znajduje się Owocowa Arka – ogród z owocowymi krzewami, mała stadnina koni, ławki ze stołem, 2 wiaty wypoczynkowe z 4 paleniskami oraz Pętla Reja – asfaltowy tor rowerowy (2)
• Krykulec Leśny- położony administracyjnie w dzielnicy Mały Kack, jednak w pobliżu granicy z Karwinami, popularne miejsce pikników i wycieczek pieszych z Karwin. Śródleśna polana będąca suchym zbiornikiem retencyjnym  z ziemną zaporą (3)
• Wiata leśna Karwiny – wiata wypoczynkowa znajdująca się w karwińskiej części Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (4)
• Plaża na Potoku Źródła Marii  - popularne miejsce wypoczynku nad strumykiem, liczne duże kamienie, konary i piasek  (5)
• Suchy zbiornik retencyjny Karwiny  - zadbana polana położona nad Potokiem Źródła Marii (6)
• Polana Krykulec – śródleśna polana będąca suchym zbiornikiem retencyjnym  z ziemną zaporą, dawna wymarła osada, później poligon (7)

SZLAKI

• Ścieżka historyczna Wielki Kack – 5 wielkoformatowych tablic ustawionych w różnych punktach dzielnicy przedstawiających historię okolicznych miejsc w języku polskim oraz kaszubskim i zawierającym archiwalne zdjęcia. Miejsca tablic – Dworzec PKP, centrum wsi, kościół św. Wawrzyńca, Źródło Marii, Fikakowo.
• Piesze szlaki turystyczne przebiegające przez Wielki Kack:
• Czarny „Źródło Marii” Źródło Marii – Osowa  (na trasie m.in. Źródło Marii, Szlak Daglezji, Końskie Łąki, Studencka Góra)
• Żółty „Trójmiejski” Gdynia – Gdańsk (na trasie m.in.  odcinek wielkokacki - Gołębiewo, Leśna Arka, Jezioro Kackie, Źródło Marii, pomnik przyrody Dewajtis Gołębiewa, odcinek karwiński: staw Krykulec)
• Czarny  „Zagórskiej Strugi” Gdynia Wzgórze – Wejherowo (krótki odcinek na terenie Karwin)
• Czerwony „Wejherowski” Sopot – Wejherowo (odcinek przebiegający wzdłuż granicy dzielnicy – ul. Żniwna)