Myśląc o piwie w Wielkim Kacku pierwszymi skojarzeniami są liczne historyczne lokale rozrywkowe na czele z barem piwnym u Mrówki. Jednak Wielki Kack to także tradycje browarnicze. Wielkokackie piwo warzone było tu przez przeszło 200 lat. Przygotowane opracowanie prezentuje historię funkcjonowania browaru w Wielkim Kacku.
Tutejszy browar założony został razem z folwarkiem z inicjatywy biskupstwa włocławskiego między 1582 a 1598 rokiem. Zlokalizowany był nieopodal kościoła i centrum wsi między obecną ulicą Wschodnią a ul. Źródło Marii na terenie folwarku. Warzonego tu piwa napić się można było w wielkokackiej karczmie. Pierwszy budynek browaru był sporych rozmiarów, zbudowany był z gliny, pokryty dachówką, z jednym oknem, a wyposażony w słodową kadź ciekłą oraz kocieł na 3 beczki. W takim stanie funkcjonował do Potopu Szwedzkiego, czyli wojny polsko-szwedzkiej (1655-1660). Po zakończeniu działań wojennych w 1660 roku browar był uszkodzony i wymagał remontu. Jeszcze w 1685 roku jego stan nadal był bardzo zły. Od strony podwórza budynek był podparty, a dach przeciekał. W dobrym stanie był kocieł. Oprócz tego browar był wyposażony w dwie kadzie, małą kadkę w izbie, kadź do zalewania słodów, kosz browarny do chmielu, lej do zalewania piwa, konew do dolewania piwa, ceber do noszenia piwa i słodu, 13 beczek wymagających naprawy i 2 półbeczki. Przy browarze znajdowała się sadzawka, nad którą mieścił się kubeł do nalewania wody do browaru. Trudno określić czy browar cały czas funkcjonował w takim stanie, czy też zdecydowano się na jego remont. Wiadomo natomiast, że w 1764 roku w miejscu starego obiektu powstał nowy porządny budynek zbudowany z muru pruskiego. W podobnym stylu odnowiono pozostałe zabudowania folwarku. W owych czasach biskupi browar posiadał monopol na sprzedaż piwa w Wielkim Kacku oraz w Chwaszczynie. Jak smakowało wielkokackie piwo? Trudno powiedzieć, można jednak przypuszczać, że nie najlepiej skoro pod karą grzywny zakazano na terenie Wielkiego Kacka i Chwaszczyna nie tylko sprzedaży, ale nawet konsumpcji piwa pochodzącego z innych źródeł. Oznaczać to mogło, że miejscowi woleli raczyć się konkurencyjnymi trunkami, stąd też aby chronić miejscowego interesu zdecydowano się na tak radykalne rozwiązania. Tutejsze piwo traktowane było także jako zapłata dziedziców folwarku dla miejscowych chłopów za niektóre prace takie jak np. nawożenie pól. Ewidentnie szukano więc rynku zbytu na miejscowe piwo. Ciężko również powiedzieć co stało się z browarem i czy w miejscowej karczmie zaczęto serwować inne piwa po 1773 roku, kiedy to dobra biskupie skonfiskowane zostały przez państwo pruskie, gdyż dokumenty z czasów porozbiorowych nie wspominają już nic o browarze. Należy pamiętać, że po 1820 roku rozpoczął się proces uwłaszczenia chłopów co zainicjowało zmiany w całej wielkokackiej gospodarce. Jeśli browar funkcjonował dalej, to nie dłużej jednak niż do końcówki XIX wieku ponieważ ok. 1885 roku cały folwark został rozparcelowany. Dziś po browarze nie ma już żadnego śladu. Na mapach z początku XX wieku można jeszcze odnaleźć sadzawkę, przy której działał browar, dzisiaj jednak już i po niej nic nie zostało (obecnie posesja nr 9 przy ul. Źródło Marii). Jedynymi świadkami działalności browaru, a raczej już jego zmierzchu mogą być stare drzewa do dziś rosnące przy ul. Wschodniej.
Bibliografia:
Inwentarze dóbr stołowych biskupstwa włocławskiego z XVII w., wyd. L. Żytkowicz, Toruń 1957
T. Rembalski, D. Małszycki, Wielki Kack: dzieje kaszubskiej wsi, Gdynia 2011
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz