WIELKOKACKI HANDEL - DZIEJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ

Wielki Kack i Karwiny to dzielnice o rozwiniętych funkcjach handlowych. Funkcjonuje tu sporo zarówno większych sklepów jak i małych rodzinnych biznesów. W niniejszym artykule opisano handlowe dzieje dzielnic, przedstawiono historyczne sklepy oraz szczegółowo zaprezentowano historię centrum handlowego przy ul. Nowowiczlińskiej i bardziej znaczących sklepów wewnątrz dzielnic. Dokonano także analizy obecnej sytuacji handlowej na omawianym obszarze. Pracę uzupełniono planami targowiska i centrum handlowego, mapą z zaznaczonymi wszystkimi punktami handlowymi w Wielkim Kacku i na Karwinach, a także zdjęciami historycznych nieistniejących już sklepów i ich śladów, które można odnaleźć w dzisiejszych czasach.  Przy tworzeniu artykułu oparto się na wspomnieniach zarówno autorskich jak i mieszkańców Wielkiego Kacka i Karwin.  

Handlowe dzieje Wielkiego Kacka zaczynają się w średniowieczu. Po 1353 roku otwarto tu karczmę. Obiekt, prócz funkcji noclegowej i gastronomicznej, przez stulecia pełnił także funkcję sklepu, gdzie można było nabyć podstawowe produkty spożywcze. Z dokumentów historycznych wynika, że od 1582 roku we wsi funkcjonował też straganiarz. Wspomina też o nim dokument z 1820 roku.

W dwudziestoleciu międzywojennym handel w Wielkim Kacku wyglądał już zupełnie inaczej. We wsi działały 4 sklepy spożywcze, 2 piekarnie, rzeźnik i cukiernia.  Potrzeby galanteryjne zapewniał szewc i krawiec. Istniał też warsztat rowerowy i 4 zakłady fryzjerskie. Przy ul. Źródło Marii 10 sklep masarski (Fojut) funkcjonował aż do 1989 roku. Tuż obok pod numerem 12 działał sklep kolonialny (Piotrowski), którego resztki szyldu są jeszcze ledwo widoczne na budynku. Artykuły spożywcze można było też nabyć przy głównej szosie - w karczmie (Oberża u J. Cząstki) oraz tuż obok u Baranowskiego, a także u Starka (lokalizacja nieznana). Również przy głównej ulicy mieściły się piekarnie u Trochy i Kopickiego (jedna po stronie karwińskiej obok karczmy, druga po stronie kackiej).  Cukiernię prowadził Studziński. Wszystkie obiekty handlowe znajdowały się w centrum wsi.

Po zakończeniu II wojny światowej ośrodki handlowe trzeba było urządzić na nowo. Nadal działał sklep mięsny przy ul. Źródło Marii. Uruchomiono barak ze sklepem spożywczo-cukierniczym u Kozaka na rogu dzisiejszej ul. Chwaszczyńskiej i Źródła Marii. W dawnej oberży u W. Targowskiego (dziś przychodnia zdrowia) w 1948 roku utworzono sklep GS, który działał do roku 1978. Co najmniej od początku lat 50-tych działała piekarnia u Mazura przy ul. Nowodworcowej (w nieco zmienionej formie istnieje do dzisiaj!). W nieznanej lokalizacji działał też sklep z artykułami gospodarstwa domowego (małe agd). W latach 60-tych i 70-tych przy ul. Starodworcowej w miejscu zburzonego budynku starego dworca stał drewniany kiosk spożywczy. Klasyczny kiosk stał natomiast przy głównej ulicy przed skrzyżowaniem z ul. Źródło Marii. Na początku lat 70-tych zdarzył się tu wypadek, kiedy to autobus PKS uderzył w kiosk strącając go do rzeki. Po tym wydarzeniu punkt ustawiono dalej od szosy przed budynek poczty. Zniknął on jednak pod koniec lat 70-tych w związku z budową nowej nitki ul. Chwaszczyńskiej. W latach 80-tych przy centralnym placu po stronie karwińskiej otwarto również kiosk, piekarnię u Marcina (obok Mrówki), oraz w nowym parterowym pawilonie sklep spożywczy „nad rzeczką” i kwiaciarnię (dziś sklep komputerowy i sklep kaszubski). W budynku dawnej piekarni działała apteka (dziś nowy budynek z pizzerią). Otwarto też większy sklep spożywczy przy ul. Źródło Marii (późniejszy Anar, a dzisiejszy Lewiatan), który zrekompensować miał zburzony sklep GS. Mały sklepik spożywczy GS działał też nieopodal dzisiejszej kwiaciarni przy ul. Źródło Marii.

Na początku lat 80-tych na terenie nowo wybudowanego blokowiska Karwiny działał tylko jeden mały sklep spożywczy w budynku spółdzielni. W drugiej połowie dekady by zaspokoić potrzeby nowych mieszkańców zbudowano 3 duże pawilony handlowe (supersamy) na każdym z trzech nowych osiedli (1,2,3). W 1986 roku oddano do użytku pawilony przy ul. Brzechwy przeznaczone na mniejsze sklepy. Pod koniec lat 80-tych na Karwinach 1 obok istniejącego supersamu powstał jeszcze jeden pawilon postawiony przez GS Żukowo przeznaczony początkowo na bar gastronomiczny. Tuż obok zorganizowano dzikie targowisko.

Po transformacji ustrojowej na handlowym znaczeniu straciło już dawne centrum wsi. Przy dawnym wiejskim placu działał jeszcze sklep spożywczy „nad rzeczką” i kwiaciarnia oraz sklep gospodarczy i meblowy (w budynku dawnej piekarni), ale handel kwitł już przede wszystkim na terenie Karwin. W 1992 roku na części dzikiego bazaru zbudowano boksy handlowe wraz z zadaszeniem chodnika. Na pozostałym fragmencie boksy już nowszego typu ustawiono pod koniec lat 90-tych (podczas ich budowy tymczasowo rynek funkcjonował w miejscu obecnych TBS przy ul. Nałkowskiej). Nowe boksy „doklejono” też do budynku spółdzielni. Spora część pierwotnych najemców funkcjonuje do dzisiaj (warzywniaki, mięsne, papierniczy, gospodarczy, tytoniowy, bielizna, kwiaciarnia). W sąsiednich dużych pawilonach handlowych przy ul. Korzennej w latach 90-tych oprócz supersamów działały też mniejsze sklepy (w budynku GS: początkowo papierniczy, a później sprzęt rtv-agd, zakład fryzjerski i istniejąca do dzisiaj apteka, w budynku supersamu: sklep meblowy i ciucholand, a od 2014 roku Rossmann). W starym budynku przedszkola na Karwinach I ulokował się sklep spożywczy (obecnie Żabka). W pawilonie przy ul. Iwaszkiewicza na Karwinach II oprócz supersamu działał sklep mięsny, warzywniak, fryzjer, zoologiczny oraz sklep z art. remontowymi. Obok pawilonów przy ul. Brzechwy otwarto budkę-kwiaciarnię (dziś pizzeria). W samych pawilonach urządzono 2 małe sklepy spożywcze (Michał i Alina), kiosk, aptekę, złotnika, wypożyczalnię video, fotografa, rybny, księgarnię, kosmetyczny, bibliotekę, sklep obuwniczy i sklep sportowy. W szczękach sprzedawano ubrania, a na parkingu pod pawilonami ustawiła się budka z warzywami. Później powstały tam jeszcze dwie inne budki: z odzieżą i z pieczywem. Do dzisiaj w pawilonach przetrwał kiosk, apteka, złotnik i biblioteka, a warzywniak przeniósł się z budki do lokalu w pawilonie. Warzywniaki w budkach oraz kioski z prasą stanęły też przy skrzyżowaniu Chwaszczyńskiej z ul. Zapolską oraz przy supersamie przy ul. Tuwima. Kolejne kioski zorganizowano przy ul. Staffa i przy ul. Korzennej. Małe pawilony handlowe powstały przy mostku przy ul. Gojawiczyńskiej (sklep spożywczy i kiosk) oraz przy skrzyżowaniu ul. Korzennej z ul. Buraczaną (sklep spożywczy). Pod szkołą SP nr 42 najpierw działał malutki sklepik spożywczy, gdzie sprzedawano z okienka od strony u. Zapolskiej, a później dwie budki spożywcze od strony obecnego placu zabaw. Pod koniec lat 90-tych kioski z prasą ustawiono jeszcze przy przystankach Źródło Marii i Buraczana w kierunku centrum. Wszystkie te sklepy już nie istnieją. Pod koniec lat 90-tych sklepy powstawały również w przyziemiach nowych deweloperskich bloków przy ul. Makuszyńskiego (m.in. nieistniejące już sklepy spożywcze Sławek, monopolowy Łyk, ciucholand), ul. Staffa (m.in. działający do dziś sklep spożywczy Jessi) oraz przy ul. Nałkowskiej w TBS (nieistniejący już sklep spożywczy). W tym okresie przy przystanku Myśliwska powstał też dom z przyziemiem handlowym, w którym urządził się zlikwidowany już sklep rtv-agd i nadal działający ciucholand oraz niewielki pawilon handlowy (początkowo wyposażenie wnętrz, później działające do dziś Fluger, Żabka i apteka), który w 2014 roku został sporo rozbudowany (m.in. pojawił się tu Rossmann). Przy dawnym wiejskim placu w miejscu starego domu (przedwojenna piekarnia) ok. 1995 roku powstał budynek usługowy (m.in. działający do dziś sklep budowlany Smok). Ciekawą historię posiada też niewielki blaszany pawilon handlowy przy ul. Brzechwy działający w końcówce lat 90-tych i w pierwszej dekadzie XXI wieku. Rotacja sklepów w tym budynku była tak duża, że biznesy zmieniały się tu co kilka miesięcy. W latach 90-tych na Karwinach działał też market budowlany Woody, który znajdował się przy ul. Chwaszczyńskiej przy wjeździe na obwodnicę. 

W 1993 roku w miejscu supersamu przy ul. Korzennej powstał pierwszy prywatny sklep zachodniej korporacji – supermarket Rema 1000. Później sklep zmienił nazwę na Rema 2000. W 2003 roku w tym miejscu otworzył się Twój Sklep, w 2005 roku Bonus, a od 2007 roku do dzisiaj działa tu Stokrotka. Sieć sklepów Biedronka jest obecna na Karwinach od 1995 roku, kiedy to przejęła supersam przy ul. Tuwima. Działała ona w tej lokalizacji do roku 2005, kiedy wybuchł tu pożar. W 2007 roku urządził się tu supermarket sieci 34, później Kubić, a obecnie Max&Xavier. Supersam przy ul. Iwaszkiewicza w drugiej połowie lat 90-tych przejął E-Discount, w późniejszych latach zmieniając nazwę na Edeka. Zajął on też działający w budynku sklep mięsny. W 2003 roku urządził się tu Royal Market, a w 2005 roku Biedronka przeniesiona z ul. Tuwima. W 2014 roku supermarket przeszedł gruntowny remont znacznie zwiększając powierzchnię kosztem wszystkich pozostałych działających w budynku sklepów. We wczesnych latach 90-tych w pawilonie GS w miejscu baru urządził się sklep spożywczy Merkus. Został on przejęty w 1997 roku również przez Biedronkę. W 2015 roku także i ta Biedronka zwiększyła powierzchnię kosztem innych sklepów w budynku z wyjątkiem apteki.

Na Fikakowie pierwsze sklepy powstawały w latach 90-tych przy ul. Myśliwskiej (dziś Żabka i mięsny) i ul. Lipowej (dawniej sklep Zodiak, dzisiaj dom sąsiedzki) oraz w przyziemiu bloku przy boisku. Mały sklep spożywczy, którego dziś już nie ma działał też na terenie osiedla wojskowego przy ul. Górniczej. W dalszej kolejności sklepy urządzały się w przyziemiach nowych bloków przy ul. Szefki i ul. Gryfa Pomorskiego. W 2005 roku w centrum osiedla otwarty został supermarket Bomi przeniesiony z zlikwidowanego centrum handlowego Euromarket. W 2013 roku przejęty został przez sieć Merkus działającą tu do dzisiaj. W 2009 roku na wjeździe do osiedla otworzył się supermarket Lidl.

W starej części Wielkiego Kacka w latach 90-tych funkcjonowało tylko kilka sklepów spożywczych rozrzuconych po całej dawnej wsi – największy istniejący do dzisiaj Lewiatan przy kościele oraz nieistniejące już małe sklepy – w dawnej poczcie na rogu ul. Chwaszczyńskiej i ul. Źródła Marii (dziś Żabka), dwa przy ul. Starodworcowej (jeden na początku ulicy, drugi przy skrzyżowaniu z ul. Maszopów) oraz jeden przy ul. Goska. Niewielki budynek handlowo-usługowy powstał na wysokości przystanku Buraczana (dawniej ciucholand i apteka, dzisiaj Żabka). Pod koniec lat 90-tych i w pierwszej dekadzie XXI wieku przy ul. Wielkopolskiej powstały kamienice, w których przyziemiach również urządzono sklep spożywczy i kwiaciarnię istniejące do dziś, a później także nieistniejącą już Żabkę. Przy przystanku Buraczana przez pewien czas działała też budka ze sklepem wędkarskim. 

6 grudnia 1995 roku przy ul. Nowowiczlińskiej otwarto nowoczesne jak na owe czasy centrum handlowe Euromarket z supermarketem Bomi, pasażem handlowym z kilkunastoma mniejszymi sklepami oraz efektowną fontanną. Było to pierwsze tego typu centrum na wybrzeżu. W tamtych czasach sklep Bomi robił wielkie wrażenie ze względu na niespotykany do tej pory wybór produktów oraz stosunkowo spore rozmiary, gdyż pozostałe supermarkety na Karwinach były wtedy mniejsze. Oprócz Bomi znajdowały się tu sklepy różnych branż:

· Salon odzieży eleganckiej
· Sklep odzieżowy Quelle
· Sklep odzieżowy Hoola Hoop
· Sklep sportowy Urim
· Sklep windsurfingowy Funboard
· Sklep RTV AGD Jonczak
· Jubiler Imbis
· Drogeria Omega Centrum
· Sklep Whirpool
· Sklep Meblowy Vox
· Sklep papierniczy Truskawka
· Główna Księgarnia Naukowa
· Kwiaciarnia Jola
· Sklep z kołdrami i piżamami
· Sklep Sezam 21
· Apteka
· Kiosk
· Kantor
· Krawiec
· Sklep muzyczny
· Wywoływanie zdjęć FujiFilm Color,
· Siłownia Eurofit
· Bank Pekao
· Salon sieci komórkowej Idea
· Yogen Fruz (mrożone jogurty)
· Bar szybkiej obsługi Mr Smarty’s z flipperami

W Euromarkecie odbywały się również duże imprezy i koncerty (Blenders, Golden Life, M. Jeżowska). Podczas hucznych imprez nie szczędzono na nagrodach, na urodziny centrum prezentowano ogromny pokaz fajerwerków, w noc świętojańską organizowano imprezę plenerową z biesiadą piwną na tyłach obiektu. Przez pewien czas można było pojeździć też na gokartach. Z czasem centrum mocno podupadło w związku z masowymi budowami nowych większych centrów handlowych nowszej generacji. W planach była rozbudowa obiektu, a nawet budowa parku wodnego co przedstawiała ustawiona makieta na terenie centrum. Z zamierzeń jednak nic nie wyszło, budynek sprzedano, a w 2004 roku w ciągu zaledwie 5 miesięcy obiekt rozbudowano i wprowadził się tu hipermarket Tesco. Był to największy sklep w dzielnicy, trzeci tego typu w Gdyni. Rozbudowany został także pasaż handlowy. Nowy operator centrum przyciągnął sporą rzeszę klientów. Początkowo sklep był czynny całodobowo. Tesco zorganizowało nawet własną bezpłatną komunikację autobusową. W szczytowym momencie funkcjonowały aż 4 linie – na Karwiny, Dąbrowę, Chwarzno i Witomino oraz do Redłowa i centrum miasta. W pasażu handlowym od początku działały następujące sklepy:

· Sklep odzieżowy Szafa
· Sklep odzieżowy J&M
· Sklep sportowy Trygon Sport
· Elektronika RTV Euro AGD
· Optyk Optimum
· Salon prasowy In Medio
· Apteka Panax
· Kwiaciarnia Narcyz
· Jubiler Apart
· Zoologiczny Zoo Karina
· Zabawkowy Piccolino
· Bistro Tesco
· Mister Minit
· Pralnia Viva
· Bank PeKaO
· Kantor Euro
· Indeco
· Sklep odzieżowy Scandal (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Bielizna Triumph (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Galanteria Mac Leder (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Sklep obuwniczy CCC (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Sklep obuwniczy Wojas (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Elektronika Vobis (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Perfumeria Angel (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Meblowy Black Red White (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Restauracja i pub z bilardem Poczekalnia (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Kawiarnia In Medio Cafe (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Fryzjer Miro (w późniejszym okresie został zamknięty)

W późniejszych okresach w miejsce zlikwidowanych sklepów dołączały nowe:

· Sklep odzieżowy Parada
· Elektronika Rebel Electro
· Drogeria Rossmann
· Kawiarnia Sowa
· Poczta Polska
· Play
· Ubezpieczenia CUK
· Sala zabaw Lider
· Siłownia Zdrofit
· Sklep odzieżowy Meggs (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Sklep obuwniczy Deichmann (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Sklep z piwami Browarek (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Orange (w późniejszym okresie został zamknięty)
· Lotto (w późniejszym okresie przeniesiony na wyspę)
· Kawiarnia Furore (w późniejszym okresie został zamknięty)

 Oprócz tego działały też rozmaite wyspy handlowe z różnych branż:

·  telefonia, telewizja, e-papierosy, krawiec, biżuteria, czapki, herbaty, art. kolonialne, rajstopy, tusze, ubezpieczenia, wiejskie wyroby, biuro podróży, meble, lotto

W 2019 roku powierzchnia hipermarketu została okrojona powiększając przy tym pasaż. Powstała wtedy duża sala zabaw dla dzieci i siłownia. W planach było otwarcie sklepu Jysk. Jednak w 2020 roku Tesco wycofało się z polskiego rynku i sprzedało budynek firmie Leroy Merlin, która po rocznym remoncie, w 2021 roku, otworzyła tu hipermarket budowlano-dekoracyjno-ogrodniczy. Co ciekawe podczas remontu nieustannie działał pasaż handlowy. Obecnie oprócz marketu nadal funkcjonuje pasaż z kilkunastoma sklepami, choć już w mniejszym zakresie niż za czasów Tesco. Wszyscy obecni najemcy pasażu (oprócz kwiaciarni LM) działali także w Tesco. Są to:

· Sklep odzieżowy J&M
· Sklep odzieżowy Parada
· Drogeria Rossmann
· Elektronika RTV Euro AGD
· Zoologiczny ZOO Karina
· Salonik prasowy In-Medio
· Kwiaciarnia LM
· Optyk Optimum
· Apteka Panax
· Akcesoria telefoniczne Global
· Pralnia Viva
· Poczta Polska
· Play
· Indeco
· Kantor Euro (istniał już w Euromarkecie)
· Ubezpieczenia CUK
· Kawiarnia Sowa
· Siłownia Zdrofit

Współcześnie na omawianym obszarze znajdują się: 1 hipermarket budowlano-dekoracyjno-ogrodniczy, 1 pasaż handlowy, 1 targowisko, 6 supermarketów spożywczych, 1 minimarket spożywczy, 9 mniejszych sklepów ogólnospożywczych (w tym 5 Żabek), 9 warzywniaków, 8 piekarni, 5 mięsnych, 1 sklep ze swojskimi wyrobami, 3 monopolowe, 2 sklepy na stacjach benzynowych, 6 aptek, 4 kioski, 7 kwiaciarni, 3 drogerie, 1 gospodarczy, 8 odzieżowych (w tym 2 ciucholandy) , 2 obuwnicze, 1 pasmanteria, 2 jubilerów, 2 zabawkowe, 2 papiernicze, 1 dewocjonalia, 1 1001 drobiazgów, 1 niemiecki, 4 zoologiczne, 2 z elektroniką, 1 budowlany, 1 malarski, 1 tytoniowy i 1 z e-papierosami.

Największe sklepy to: hipermarket budowlano-dekoracyjno-ogrodniczy Leroy Merlin (ok. 11 tysięcy m² sprzedaży), supermarkety typu delikatesy - Merkus (878 m²⁾ i Max&Xavier (ok. 500 m²) , supermarkety typu dyskont – 2 Biedronki (ok. 800 m²  przy Korzennej i ok. 900 m² przy Iwaszkiewicza) oraz Lidl (ok. 1000 m²), supermarket typu Proximity – Stokrotka (ok. 700 m²), minimarket Lewiatan (ok. 150 m²), 3 drogerie Rossmann, market zoologiczny Zoo Karina, market elektroniczny RTV Euro AGD, sklep odzieżowy Ciucholand Nowy.  

Najbardziej znaczący ośrodek handlowy znajduje się na Karwinach 1. Jest to handlowe centrum dzielnicy. W ramach kompleksu wchodzą 2 supermarkety, drogeria Rossmann, apteka oraz targowisko z 25 punktami handlowymi. Mniejszy ośrodek znajduje się na granicy Karwin 2 i 3, jest on jednak rozciągnięty od supermarketu Biedronka przez pawilony handlowe przy ul. Brzechwy, pawilon handlowy przy przystanku Myśliwska i supermarket Lidl przy ul. Gryfa Pomorskiego. Trzeci ośrodek znajduje się w centrum Fikakowa (supermarket Merkus, sklepy przy ul. Gryfa Pomorskiego, sklepy przy ul. Szefki).

Stara część Wielkiego Kacka zachowała swój wiejski kameralny handlowy charakter. Najważniejszym sklepem jest tu mini market (obecnie pod szyldem Lewiatan), który jest najstarszym sklepem w dzielnicy i liczy sobie ok. 40 lat. Jeszcze starsze tradycje ma piekarnia przy ul. Nowodworcowej jednak przeniosła się do innego lokalu i nie wypieka już sama chleba. Dawne centrum wsi (nieistniejący plac wiejski) zachował w pewnym stopniu swój handlowy charakter. Zakupy można zrobić tu w sklepie spożywczym, kwiaciarni, sklepie ze swojskimi wyrobami, a także w monopolowym, komputerowym i budowlanym.

Na omawianym terenie funkcjonuje też handel obwoźny. Na targowisku w wybrane dni tygodnia w ten sposób handluje się rybami prosto z samochodu oraz jajkami i miodem ze stolika. Przy pawilonach przy ul. Brzechwy w wybrane dni tygodnia z samochodu sprzedaje się warzywa, a przy pobliskim kościele wyroby masarskie. W sezonie letnim stoiska z owocami sezonowymi rozstawiają się na targowisku, przy Biedronce przy ul. Iwaszkiewicza, na placyku pod pawilonami przy ul. Brzechwy i przy Merkusie. Przy tym ostatnim sklepie sezonowo sprzedawane są również kwiaty. Przed Bożym Narodzeniem w kilku miejscach handluje się choinkami (przy ul. Nałkowskiej, Brzechwy, Chwaszczyńskiej), a przed Nowym Rokiem fajerwerkami (przy skrzyżowaniu Chwaszczyńskiej i Gryfa Pomorskiego oraz przy Mrówce).

W planach jest budowa nowego centrum handlowego typu hipermarket przy ul. Nowowiczlińskiej (naprzeciwko Leroy Merlin). Data rozpoczęcia budowy i otwarcia obiektu nie jest jeszcze znana, ale inwestycja ma już pozwolenie na budowę. Nowy obiekt ma wypełnić lukę po Tesco, za którym tęsknią mieszkańcy.

Lista punktów na targowisku wraz z tłem historycznym:

· Warzywniak
· Warzywniak
· E-papierosy (wcześniej rybny, wcześniej zoologiczny, wcześniej kiosk)
· Piekarnia ( wcześniej bistro, wcześniej piekarnia, wcześniej agencja pocztowa, wcześniej?)
· Mięsny
· Kwiaciarnia
· Mięsny
· Warzywniak (wcześniej odzieżowy, wcześniej pasmanteria, wcześniej odzieżowy, wcześniej?)
· Kiosk
· Zoologiczny (wcześniej ?)
· Obuwniczo-odzieżowy (wcześniej?)
· Naprawa telefonów (wcześniej odzieżowy, wcześniej kosmetyczny)
· Papierniczo-zabawkowy
· Gospodarczy
· Warzywniak
· Warzywniak (wcześniej monopolowy)
· Warzywniak
· Tytoniowy
· Bielizna
· Jubiler (wcześniej chemia niemiecka, wcześniej odzieżowy)
· Budka z pieczywem (od 2018)
· Mięsny (obok spółdzielni)
· Piekarnia (obok spółdzielni)
· Piekarnia (obok spółdzielni, wcześniej warzywniak)

Lista punktów w pawilonach przy ul. Brzechwy wraz z tłem historycznym:

· Mięsny (dawniej odzieżowy)
· Piekarnia (dawniej chwilowo spożywczy, dawniej kosmetyczny)
· Kwiaciarnia (dawniej fryzjer)
· Monopolowy (dawniej wypożyczalnia video, dawniej spożywczy Michał)
· Kiosk
· Apteka
· Bank (dawniej spożywczy Alina)
· Ubezpieczenia (dawniej fotograf/ksero/lotto)
· Jubiler (dawniej lokal podzielony na jubilera i wypożyczalnię wideo)
· Warzywniak (dawniej rybny)
· Poczta (dawniej księgarnia)
· 1001 drobiazgów (dawniej bank, dawniej księgarnia)
· Spożywczy (dawniej sportowy)
· Zoologiczny (dawniej sportowy)
· Weterynarz (w części lokalu dawniej szkoła tańca, dawniej sportowy, w drugiej części lokalu dawniej remontowy, dawniej obuwniczy, dawniej?)

MAPA TARGOWISKA

MAPA CENTRUM HANDLOWEGO

MAPA SKLEPÓW

ZDJĘCIA HISTORYCZNYCH SKLEPÓW