ROZWÓJ TRANSPORTU PUBLICZNEGO NA TERENIE WIELKIEGO KACKA

Do Wielkiego Kacka obecnie docierają trzy rodzaje transportu publicznego – pociągi, autobusy oraz trolejbusy. Komunikację kolejową organizuje PKP SKM, komunikację autobusową ZKM Gdynia, PKS Gdynia, PKS Bytów oraz Gryf Żukowo, natomiast komunikację trolejbusową ZKM Gdynia. W niniejszym opracowaniu przedstawiono historię rozwoju oraz stan obecny każdego rodzaju komunikacji. Poszczególne rozdziały dotyczą komunikacji kolejowej, komunikacji autobusowej regionalnej, komunikacji miejskiej oraz komunikacji prywatnej. Tekst okraszono tabelami, mapkami oraz zdjęciami.

Komunikacja kolejowa

1921 rok był przełomowy w historii Wielkiego Kacka. Wtedy to powstała linia kolejowa łącząca Gdynię z Kokoszkami przez Wielki Kack i stała się oknem na świat dla wielu Kacan. W rejonie Wielkiego Kacka linia biegła nieco inaczej niż obecnie. Tory znajdowały się w miejscu współczesnej ulicy Nałkowskiej, Starodworcowej oraz w bezpośrednim sąsiedztwie źródła nazywanym dzisiaj Źródłem Marii. Dworzec i stacja kolejowa Kack Wielki mieściły się przy ul. Starodworcowej w pobliżu istniejących bloków kolejowych. Początkowo na stacji zatrzymywała się tylko jedna para pociągów relacji Gdynia-Kartuzy. Od 1923 roku były to już dwie pary pociągów na trasie Gdynia – Kartuzy – Kościerzyna. Stopniowo oferta była zwiększana. Później pojawiły się też pociągi sezonowe, w tym także w sezonie letnim uruchamiano pociąg relacji Gdynia – Poznań. W 1930 roku zmieniono przebieg linii w rejonie Wielkiego Kacka. W tym celu wybudowano głęboki wykop i osuszono Jezioro Wielkokackie. Linia ta istnieje do dnia dzisiejszego. Stare torowisko rozebrano, a dotychczasowy dworzec wyłączono z obsługi (później został on zniszczony podczas II wojny światowej). Nowy dworzec i stacja zostały wybudowane między ul. Nowodworcową a jeziorem. Po linii kolejowej kursowały pociągi relacji Gdynia – Kościerzyna - Bydgoszcz - Katowice oraz Gdynia - Kartuzy. Wszystkie pociągi zatrzymywały się na stacji Kack Wielki.  Po 1945 roku podstawowe połączenie to Gdynia – Kościerzyna - Bydgoszcz. W 1954 roku zmieniono nazwę stacji na Wielki Kack, a w 1961 na Gdynia Wielki Kack. W okresie PRL oprócz połączenia do Kościerzyny i Bydgoszczy uruchamiano i zawieszano pojedyncze kursy do Chojnic, Czerska, Laskowic Pomorskich, Bytowa i Kartuz.  W latach 1979-1993 część pociągów na trasie Kościerzyna – Gdynia kursowało w wydłużonej relacji do Gdyni Oksywia. Po 2000 roku zlikwidowano połączenie do Bydgoszczy. Pozostała  jedynie linia Gdynia – Kościerzyna. Przez pewien czas w sezonie letnim na trasie do Kościerzyny pojawiały się zabytkowe pociągi. W latach 2010-2014 uruchamiano sezonowe kursy na trasie Gdynia – Kartuzy. W 2010 roku zamknięto kasę biletową na dworcu.  W 2015 roku powstało nowe stałe połączenie na trasie Gdynia –Gdańsk Wrzeszcz przez port lotniczy. Pojawiły się też pojedyncze kursy dojazdowe do Kartuz.  W następnym roku znacząco ograniczono ilość pociągów kursujących do Kościerzyny. Zlikwidowano też stare chodnikowe perony na stacji, a zamiast nich powstał jeden peron krawędziowy o nawierzchni szutrowej.  Od 2017 roku pociągi przestały się zatrzymywać na stacji Gdynia Wielki Kack, a dworzec z cały czas działającą poczekalnią przestał spełniać swoje funkcje. Do końca istnienia tej stacji udało się zachować unikalną atmosferę kolei dwudziestolecia międzywojennego. Sama stacja była jednak mocno przestarzała i zaniedbana. Wadą była też jej lokalizacja. Znajdowała się daleko od głównych ciągów komunikacyjnych i osiedli mieszkaniowych, a droga dojazdowa do niej była nieprzejezdna. W zamian otwarto nowy przystanek kolejowy Gdynia Karwiny. Po raz drugi w historii zmieniono więc lokalizację peronów. Obecnie zatrzymują się tu pociągi relacji Gdynia – Gdańsk Wrzeszcz przez Port Lotniczy (18 par kursów dziennie) oraz 3 pary kursów dziennie na linii Gdynia – Kościerzyna. Obecny przystanek nie posiada budynku dworcowego, brakuje też infrastruktury takiej jak kasy biletowe czy automaty biletowe.

POŁĄCZENIE

GDYNIA GŁÓWNA  - KOŚCIERZYNA

GDYNIA GŁÓWNA - GDAŃSK WRZESZCZ

                                              Tabela 1 Obecne połączenia kolejowe ze stacji  Karwiny

POŁĄCZENIE

GDYNIA OKSYWIE – KOŚCIERZYNA

GDYNIA GŁÓWNA – KARTUZY

GDYNIA GŁÓWNA – BYTÓW

GDYNIA GŁÓWNA – CZERSK

GDYNIA GŁÓWNA – CHOJNICE

GDYNIA GŁÓWNA – LASKOWICE POMORSKIE

GDYNIA GŁÓWNA – BYDGOSZCZ

GDYNIA GŁÓWNA – POZNAŃ

GDYNIA GŁÓWNA – KATOWICE

                                       Tabela 2 Historyczne połączenia kolejowe ze stacji Wielki Kack

               

Rysunek 1 Pociągi: przy stacji Wielki Kack, w wąwozie, przy stacji Wielki Kack, na odcinku leśnym

Autobusowa komunikacja regionalna

Do 1937 roku do Wielkiego Kacka nie docierała komunikacja autobusowa, a jedynym środkiem transportu publicznego była kolej. W latach 1937-1939 MTK Gdynia utrzymywała autobusowe linie nr 11 i 12, które kursowały na trasie z Gdyni do Kartuz i Kościerzyny (po dwie pary kursów dziennie). W związku z brakiem literatury przedmiotu nie ma informacji na temat tego kiedy w okresie powojennym do Wielkiego Kacka zaczęły docierać PKS-y i na jakich trasach funkcjonowały. Wiadomo tylko, że na pewno już w latach 60-tych przez Wielki Kack przejeżdżały autobusy na trasach z Gdyni do m.in. Chwaszczyna, Kartuz, czy Sulęczyna oraz to, że przewoźnikiem był PPKS Gdynia. W 1970 roku w Wielkim Kacku zatrzymywało się wiele regionalnych autobusów tego przedsiębiorstwa. Przystanek o nazwie Kack Wielki obsługiwał połączenia do: Łężyc przez Dąbrowę i Wiczlino, Chwaszczyna, Wejherowa przez Szemud, Wejherowa przez Koleczkowo, Przodkowa przez Kielno i Czeczewo, Kartuz przez Miszewo z wydłużonymi wariantami do Tuchlina oraz Sulęczyna, Bytowa, Szczecinka i Słupska oraz pojedyncze kursy do Łebna, Grabowa oraz Pomieczyna. 5 lat później w związku z uruchomieniem komunikacji miejskiej do Wiczlina zlikwidowano połączenie z Łężycami. Pojawiły się nowe pojedyncze kursy na trasach do Kieleńskiej Huty, Skrzeszewa, Potęgowa oraz wydłużone warianty na linii do Kartuz do Sierakowic i Gowidlina, Kościerzyny, a w sezonie także do Chmielna, Szymbarka oraz Wdzydz. Zbliżona siatka połączeń utrzymywała się przez kolejne dziesięciolecia. Następne szczegółowe dane pochodzą jednak dopiero z 2004 roku. Wtedy to Wielki Kack obsługiwany był przez trzech przewoźników – PPKS Gdynia (Linie kursujące z Gdyni do Bytowa, Koleczkowa, Przodkowa, Kartuz przez Kielno i przez Miszewo, Kościerzyny, Kowalewa, Lewina, Łebna, Pomieczyna, Sierakowic, Sulęczyna i Wejherowa), PKS Wejherowo (linia nr 672 Gdynia – Wejherowo i linia nr 674 Gdynia – Linia) oraz PKS Bytów (Gdynia – Bytów).  Łącznie było to 16 linii. Przystanek znajdował się na wysokości ul. Myśliwskiej. W 2006 roku PPKS Gdynia został sprywatyzowany i zmienił nazwę na Dunn Line. Zlikwidowano wtedy połączenie z Sierakowicami. W następnym roku przedsiębiorstwo zostało wykupione przez Veolia Transport. W związku z otwarciem linii ZKM nr 191 zlikwidowano połączenie z Koleczkowem.  W 2009 roku Veolia wycofała się z Gdyni i tym sposobem dawny PKS Gdynia przestał istnieć. Obsługę linii przejął PKS Wejherowo. Zlikwidowano połączenia do Kowalewa, Lewina i Sulęczyna. Połączenia do Przodkowa, Łebna i Wejherowa wcielono w inne linie. PKS Wejherowo obsługiwał linie: 640 do Kartuz przez Miszewo, 641 do Kościerzyny, 642 do Bytowa, 644 do Pomieczyna, 645 do Kartuz przez Kielno 672 do Wejherowa i 674 do Linii. W dalszym ciągu PKS Bytów obsługiwał niezależnie linię do Bytowa. W 2010 roku zlikwidowano linię nr 642, a linię nr 674 skrócono do Łebna. W 2012 roku zamknięto linię nr 641. W następnym roku PKS Wejherowo przeniesiony został do Gdyni, a nazwa została zmieniona na PKS Gdynia. W 2014 roku zlikwidowano linię nr 645,  a linię nr 640 skierowano na trasę przez Kielno. Uruchomiono dodatkowy przystanek PKS „Buraczana”. W 2015 roku zakończyły funkcjonowanie linie nr 644 i 674. Linię nr 672 wyłączono z obsługi Gdyni skracając jej relację do Chwaszczyna. Od tego momentu do dnia dzisiejszego przez Wielki Kack przejeżdżają tylko dwie linie – połączenie PKS Bytów do Bytowa (2 pary kursów z przystanku Myśliwska) oraz linia nr 640 PKS Gdynia do Kartuz (6 par kursów z przystanków Karwiny PKM oraz Myśliwska). Przyczyną likwidacji większości linii był niekontrolowany rozwój transportu indywidualnego oraz ekspansja linii podmiejskich ZKM. Warto jednak zauważyć, że wszystkie zlikwidowane linie miały marginalne znaczenie i wykonywały tylko pojedyncze kursy.

POŁĄCZENIE

GDYNIA – KARTUZY

GDYNIA – BYTÓW

Tabela 4. Obecnie połączenia PKS przechodzące przez Wielki Kack

POŁĄCZENIE

GDYNIA – KOŚCIERZYNA/WDZYDZE

GDYNIA – SULĘCZYNO

GDYNIA – TUCHLINO

GDYNIA – SIERAKOWICE

GDYNIA – ŁEBNO / LINIA

GDYNIA – KOLECZKOWO

GDYNIA – WEJHEROWO  p. SZEMUD

GDYNIA–WEJHEROWO p. KOLECZKOWO

GDYNIA – LEWINO

GDYNIA – KOWALEWO

GDYNIA – CZECZEWO/PRZODKOWO

GDYNIA – POMIECZYNO

GDYNIA – GRABOWO

GDYNIA – KIELEŃSKA HUTA

GDYNIA – ŁĘŻYCE

GDYNIA – POTĘGOWO

GDYNIA – SZCZECINEK

GDYNIA – SŁUPSK

GDYNIA – SZYMBARK

GDYNIA – SKRZESZEWO

GDYNIA – GOWIDLINO

GDYNIA - CHMIELNO

Tabela 5.  Historyczne połączenia PKS przechodzące przez Wielki Kack (lista niepełna)

Rok	Liczba linii
2004	16 linii
2006	15 linii
2007	14 linii
2009	8 linii
2010	7 linii
2012	6 linii
2014	5 linii
Od 2015	2 linie

Tabela 3. Regres komunikacji regionalnej w latach 2004-2018

Rysunek 2 PKS Gdynia i PKS Bytów

Komunikacja miejska

Autobusy komunikacji miejskiej dotarły do Wielkiego Kacka w 1956 roku. Pierwszą historyczną linią (istnieje ona do dzisiaj) była 121. Pętla znajdowała się przy skrzyżowaniu ul. Chwaszczyńskiej z Wiczlińską. Później powstała pętla na wysokości obecnego Polifarbu. Dalszy rozwój nastąpił w połowie lat 70-tych, kiedy to uruchomiono dwie kolejne linie przejeżdżające przez Wielki Kack – 171 i 172. W drugiej połowie lat 80-tych w związku z budową blokowisk na Karwinach i Dąbrówce dotarły tu linie R, 180 i 193. Uruchomiono nowe pętle – Karwiny Nowowiczlińska oraz Karwiny Tuwima. W 1989 na odcinku wielkokackim powstała trakcja trolejbusowa i w Wielkim Kacku pojawiły się po raz pierwszy trolejbusy (linie 23 i 24). W latach 90-tych powstały m.in. takie linie jak K, Z, 27, 107, 147, czy 181. W 2001 roku komunikacja miejska dotarła do rejonów położonych w dużej odległości od głównego ciągu komunikacyjnego. Pętlę przy szkole nr 20 oraz osiedle Fikakowo połączyły midibusy linii 153. Pierwsza dekada XXI wieku to gwałtowny rozwój darmowych linii hipermarketowych oraz ekspansja linii trolejbusowych (nowe linie 24,29 i 31) zastępujących autobusy na liniach o podstawowym niegdyś znaczeniu (marginalizacja linii 121 i 180, likwidacja linii 193). Powstają wtedy też nowe linie przejeżdżające przez skraj dzielnicy – X i 191 oraz 193 w nowej odsłonie. W ostatnich latach zlikwidowano wszystkie linie  hipermarketowe. Uruchomiono nową osiedlową linię minibusową 145 z Karwin Tuwima do Małego Kacka oraz doprowadzono linię trolejbusową nr 29 na osiedle Fikakowo do nowej pętli bez budowy sieci trakcyjnej (odcinek fikakowski trolejbusy pokonują na bateriach). Szczegółowe kalendarium rozwoju komunikacji miejskiej na terenie Wielkiego Kacka przedstawiono poniżej:

1.12.1956

Po 3 latach od włączenia Wielkiego Kacka w granice Gdyni, do nowej dzielnicy dociera pierwsza linia autobusowa nr  121 na trasie Wielki Kack Wiczlińska – Gdynia Dworzec PKP.

1958

Linia nr 121 skrócona (początkowo w wybranych kursach) do relacji Wielki Kack Wiczlińska – Mały Kack (węzeł przesiadkowy na trolejbus).

1967

Lina nr 121 wydłużona do relacji Wielki Kack (na wysokości obecnego Polifarbu) – Mały Kack.

1973

Przywrócenie bezpośredniego połączenia z centrum poprzez wydłużenie linii nr 121 do relacji Wielki Kack (obecny Polifarb) – Stocznia Gdynia.

1975

Uruchomienie nowych linii przejeżdżających przez Wielki Kack: 171 (Gdynia Dworzec PKP – Oliwa) oraz  172 (Gdynia Dworzec PKP – Wiczlino Niemotowo).

1981

Ponowne skrócenie trasy linii nr 121 (Polifarb – Mały Kack).

1983

Wydłużenie trasy linii 121 (Polifarb – Redłowo SKM).

1984

Otwarcie pętli autobusowej przy ul. Nowowiczlińskiej (początkowa nazwa Wielki Kack, później Karwiny Nowowiczlińska, Karwiny Euromarket i obecnie Karwiny Tesco). Skrócenie trasy linii 121 (Nowowiczlińska – Redłowo SKM). Pierwsza linia nocna na Wielkim Kacku - przedłużenie istniejącej linii 438 (Nowowiczlińska - Rewa). 

1987

W związku z intensywnym rozwojem Karwin i Dąbrowy uruchomiono nowe linie:  180 (Wiczlino Działki – Redłowo SKM) oraz 193 (Karwiny Tuwima – Redłowo SKM). Przez Wielki Kack przejeżdża już 5 linii autobusowych (121,171,172,180,193).

1988

Przedłużenie istniejącej pospiesznej linii R do Wielkiego Kacka  (Karwiny Nowowiczlińska – Rumia PKP).  Przedłużenie linii 121 do Polifarbu trasą przez Dąbrówkę. 

1989

Między pętlą w Małym Kacku a pętlą na Karwinach przy ul. Nowowiczlińskiej zbudowana zostaje sieć trakcyjna. Na Wielki Kack docierają pierwsze w historii trolejbusy. Wydłużona z Małego Kacka zostaje trasa linii nr 23 (Karwiny Nowowiczlińska – Stocznia Gdynia). Powstaje też nowa linia szczytowa nr 24 na trasie Karwiny Nowowiczlińska – Gdynia PKP (w rzeczywistości skrócony wariant trasy linii nr 23). Rozpoczęto budowę sieci trakcyjnej ulicą Chwaszczyńską na odcinku Nowowiczlińska – Polifarb. Budowy nigdy nie dokończono, a postawione słupy stoją do dzisiaj.  Ponadto zostaje uruchomiona pierwsza w Wielkim Kacku linia podmiejska. Pospieszna linia K łączy pętlę Karwiny Nowowiczlińska z Karczemkami.

1990

K zostaje przekwalifikowane na linię zwykłą nr 113. W tym samym roku zostaje zlikwidowana.
Skrócenie trasy linii nr 171 (Karwiny Nowowiczlińska – Oliwa przez os. Dąbrówka).

1991

Uruchomienie szczytowej przyspieszonej linii o taryfie zwykłej nr 293 na trasie Karwiny Tuwima – Redłowo SKM.  

1992

Likwidacja linii nr 293.

1993

Wydłużenie linii R do relacji Polifarb – Rumia PKP przez os. Dąbrówka. Uruchomienie pospiesznej linii Z (Żukowo – Gdynia Dworzec PKP). Przedłużenie linii nr 107 do pętli Karwiny Nowowiczlińska (z Gdyni Dworzec PKP przez Wiczlino) oraz uruchomienie jej skróconego wariantu – linii nr 147 (Karwiny Nowowiczlińska – Dworzec Morski przez Wiczlino). Uruchomienie szczytowej linii nr 221 na trasie Polifarb – Karwiny Tuwima przez Dąbrówkę. Uruchomienie linii nocnej  - 410 (Polifarb – Obłuże) oraz likwidacja linii nocnej 438 (Karwiny Nowowiczlińska – Rewa).

1994
Wprowadzenie zajazdów linii nr 172 na ul. Miętową na Dąbrowie. Zmiana trasy linii nr 180 (Dąbrowa Miętowa – Redłowo Szpital). Uruchomienie linii nr 181 na trasie Polifarb – Sopot Reja przez Dąbrówkę oraz jej skróconego wariantu kursującego w godzinach szczytu – linii nr 281 – kursującej na trasie Karwiny Nowowiczlińska  - Sopot Reja.

1995

Uruchomienie nocnej linii nr 430 na trasie Polifarb – Reda. Zmiana nazwy pętli Karwiny Nowowiczlińska na Karwiny Euromarket.

1996

Likwidacja szczytowej linii nr 24 i włączenie jej kursów w linię nr 23.

1997

Likwidacja szczytowych linii nr 221 i 281. Uruchomienie pospiesznej linii K na trasie Karwiny Buraczana – Grabówek SKM przez obwodnicę, a następnie wydłużenie jej do Suchego Dworu.

1998

Uruchomienie bezpłatnych linii hipermarketowych: nr 5 na trasie Ikea – Redłowo SKM oraz nr 7 Karwiny Myśliwska – C.H. Osowa.

1999

Kilkukrotna zmiana trasa linii K na: Karwiny Tuwima – Suchy Dwór, Karwiny Euromarket – Suchy Dwór, Polifarb – Suchy Dwór przez Dąbrówkę oraz Polifarb – Obłuże Maciejewicza przez Dąbrówkę. Uruchomienie trolejbusowej linii nr 27 na trasie Karwiny Euromarket – Cisowa SKM. Wydłużenie linii nr 193 z Redłowa SKM do pętli Mały Kack Sandomierska.  Linia nr 23 kursuje z częstotliwością co ok. 7 minut, 27 co 15 minut, 121 co 30 minut (w szczycie co 15 min.), 172 co 60 minut, 180 co 30 minut (w szczycie co 15 min.),193 co 60 minut (w szczycie porannym co 15 minut, w popołudniowym co 30 min.), linia  R co 15 minut (w szczycie co 7 min.), linie Z i K kursują nieregularnie.

2000  

Zmiana trasy linii nr 121 na Polifarb – Orłowo SKM-Klif. W związku z otwarciem nowej zajezdni w Kaczych Bukach trasy prawie wszystkich linii zostają wydłużone z Polifarbu do Kaczych Buków (K, R, 121, 410, 430, z wyjątkiem 181). Uruchomienie dojazdowych kursów z zajezdni do Kamiennego Potoku na linię nr 187 oznaczonych linią nr 177 (wraz z powrotnymi kursami zjazdowymi). Uruchomienie linii zjazdowych do bazy oraz dojazdowych zamiast specjalnych oznaczeń w rozkładach na normalnych liniach (700 do Kaczych Buków, 720 do Placu Kaszubskiego, 730 do Redłowa, 740 i pospiesznej R740 do Dworca PKP).

2001 

Komunikacja miejska dociera do osiedla Fikakowo oraz do szkoły nr 20 – uruchomiona zostaje osiedlowa linia midibusowa nr 153 na trasie Wielki Kack Starodworcowa – Fikakowo (pętla uliczna) – Wielki Kack Starodwrocowa. Uruchomienie linii nr 288 na trasie Karwiny Euromarket – Rumia PKP przez Wiczlino i Łężyce. Linia nr 5 zmienia numerację na linię nr 05, a linia nr 7 na 07 i zostaje wydłużona do Buraczanej. Kilka wydłużonych kursów linii 172 do Dworca Morskiego zyskuje oznaczenie 272.

2002

Uruchomienie i likwidacja linii specjalnej nr 600 na trasie Gdynia Dworzec  PKP – Port Lotniczy.

2003

Linia nr 288 zmienia trasę i zostaje wyłączona z obsługi Karwin i Wielkiego Kacka (nowa trasa Chylonia Dworzec PKP – Rumia Dworzec PKP). Powiększona zostaje pętla uliczna wykonywana na Fikakowie przez autobusy linii 153.

2004

Wprowadzenie zajazdów linii nr 121 na pętlę Karwiny Tuwima. Wycofanie linii nr 172, 180, 193 z ul. Lotników i włączenie obsługi Al. Zwycięstwa przez te linie. Uruchomienie bezpłatnej linii hipermarketowej nr 02 na trasie Karwiny Tesco – Witomino. Zmiana nazwy pętli Karwiny Euromarket na Karwiny Tesco.

2005

Budowa sieci trolejbusowej na Dąbrowie. Otwarcie nowej linii nr 24 na trasie Dąbrowa Miętowa – Stocznia Gdynia. Wydłużenie linii nr 05 do Węzła Franciszki Cegielskiej.  Uruchomienie bezpłatnej hipermarketowej linii nr 010 na trasie Karwiny Tesco – Dąbrowa Miętowa (później zmiana trasy na Karwiny Tesco – Kacze Buki) oraz linii nr 012 na okrężnej trasie Karwiny Tesco – Buraczana – Karwiny Tuwima – Karwiny Tesco. Likwidacja zajazdów linii nr 172 na ul. Miętową. Uruchomienie specjalnej linii nr 510 na trasie Gdynia Dworzec PKP – Port Lotniczy. Uruchomienie linii nocnej N1 na trasie Gdańsk – Sopot – Karwiny/Wielki Kack – Osowa PKP w jednym kierunku. Likwidacja zjazdowej linii nr 720.

2006

Budowa odcinka sieci trakcyjnej do Kaczych Buków przez Dąbrówkę. Wydłużenie tras linii nr 23, 27 do Kaczych Buków. Uruchomienie nowej linii trolejbusowej nr 31 na trasie Kacze Buki – Orłowo SKM-Klif, a następnie wydłużenie jej do pętli Sopot Reja. Wprowadzenie zajazdów linii nr 02 na Chwarzno Appolina. Likwidacja linii nr 010. Uruchomienie i likwidacja linii nr 011 na trasie Karwiny Tesco – Urząd Miasta. Zmiana trasy linii 121 na Karwiny Tesco – Karwiny Tuwima - Wiczlino przez Redłowo. Wprowadzenie zajazdów linii nr 180 na Karwiny Tuwima. Skierowanie większości kursów linii nr 181 na Kacze Buki zamiast do Polifarbu. Uruchomienie podmiejskiej linii nr 191 na Karwiny Tesco – Koleczkowo.  Zmiana trasy linii 193 na Karwiny Tesco – Karwiny Tuwima – Mały Kack Sandomierska. Zmiana oznaczenia linii nocnych z nr 410 i 430 na N10 i N30. Uruchomienie zjazdowego kursu linii nr 750 na trasie Karwiny Tesco – Baza PKS Gdynia. Likwidacja dojazdowej linii R740.

2007

Uruchomienie trolejbusowej linii szczytowej nr 29 na trasie Karwiny Tesco – Węzeł Franciszki Cegielskiej. Likwidacja linii nr 02 oraz nr 730 i 750. Uruchomienie zjazdowej linii nr 710 do nowej zajezdni na Grabówku.

2008

Uruchomienie pospiesznej linii X na trasie Kacze Buki – Oksywie Dolne przez Dąbrówkę, Karwiny Tesco oraz obwodnicę i estakadę.

2009

Likwidacja linii nr 05, 107 (włączenie jej kursów w linię nr 147) oraz 193. Włączenie w obsługę ul. Łużyckiej zamiast Al. Zwycięstwa przez linię nr 172 (jednocześnie likwidacja oznaczeń 272). Zmiana trasy linii nr 121 na Karwiny Tuwima – Chwarzno Sokółka przez Redłowo oraz linii nr 180 na Karwiny Tuwima – Redłowo Szpital.

2010

Uruchomienie nowej linii podmiejskiej nr 193 na trasie Karwiny Tesco – Szemud. Likwidacja ostatniego kursu dojazdowego z Kaczych Buków do Kamiennego Potoku na linii 177 co wiąże się z usunięciem tej linii z odcinka wielkokackiego.

2011

Likwidacja linii nr 07 i 012.

2012

Wydłużenie trasy linii nr 29 do pętli Grabówek SKM. Linia nr 31 w wybranych kursach kursuje do pętli Dąbrowa Miętowa (Pozostałe kursy nadal do Kaczych Buków).

2013

Wprowadzenie zajazdów linii nr 172 przez Karwiny Tuwima w kierunku Wiczlina

2014

Zmiana oznaczenia linii nr 510 na 4A

2016

Otwarcie pętli Wielki Kack Fikakowo. Zmiana trasy linii nr 29 na Wielki Kack Fikakowo – Gdynia Dworzec PKP/Grabówek SKM. Odcinek między pętlą na Fikakowie a ul. Chwaszczyńską trolejbusy pokonują na bateriach. Zmiana trasy linii nr 153 - skierowanie na pętlę Wielki Kack Fikakowo ulicą Gryfa Pomorskiego w obie strony bez pętli ulicznej. Uruchomienie nowej osiedlowej linii minibusowej nr 145 na trasie Mały Kack Strzelców – Karwiny Tuwima. Wprowadzenie zajazdów linii nr 180 do cmentarza przy ul. Spokojnej.   

2017

Likwidacja linii 4A

Obecnie Wielki Kack jest bardzo dobrze skomunikowany z centrum Gdyni, a także z większością dzielnic miasta. Pojazdy komunikacji miejskiej docierają też stąd do takich miast jak Gdańsk, Sopot, Rumia, Żukowo oraz do wsi gminy Żukowo i gminy Szemud. Istnieje 7 podstawowych linii (w tym 5 trolejbusowych) o dużej częstotliwości przebiegających przez główny ciąg komunikacyjny, 4 o marginalnym znaczeniu o bardzo niskiej częstotliwości, dwie wewnątrzosiedlowe o stosunkowo dużej częstotliwości oraz 3 nocne. Ze skraju dzielnicy, z pętli przy Tesco, dodatkowo odjeżdża 6 linii dziennych (2 o dużej i 4 o niskiej częstotliwości) oraz jedna nocna. Łącznie funkcjonuje 19 linii dziennych (w tym 5 linii trolejbusowych), 4 nocne oraz 3 zjazdowe.  Najczęściej funkcjonującą linią jest R – 90 par kursów dziennie w dni powszednie. Duże znaczenie mają też linie 23, 24 i 27 (ok. 60 par kursów dziennie w dni powszednie). Najrzadziej pojawiającą się linią jest N1 (4 kursy w tygodniu i to tylko w jednym kierunku). Na terenie Wielkiego Kacka działa 6 pętli. Jedyna pętla wyposażona w infrastrukturę to Karwiny Tesco (kasa biletowa, dyspozytornia i poczekalnia). Stąd też swoje trasy zaczynają linie typowo podmiejskie (do gmin Szemud i Żukowo).

OBECNIE FUNKCJONUJĄCE LINIE ZKM:

Kursujące głównym ciągiem komunikacyjnym:

Podstawowe:  autobusowe -  R, 181; trolejbusowe - 23, 24, 27, 29, 31

Uzupełniające:  Z, 121, 172,180

Wewnątrzosiedlowe: 145, 153

Nocne: N1, N10, N30

Zjazdowe: autobusowe - 700, 740; trolejbusowe: 710

Kursujące ze skraju dzielnicy z pętli Karwiny Tesco:

Podstawowe: 147, 171 

Uzupełniające:  K, X, 191, 193

Nocne:  N20

Nr	Pow.	Trasa	Nr	Pow.	Trasa
K	1997	Kacze Buki – Obłuże Maciejewicza	171	1975	Karwiny Tesco – Oliwa Pętla Tramwajowa
R	1988	Kacze Buki – Rumia PKP	172	1975	Wiczlino Niemotowo – Gdynia PKP
X	2008	Kacze Buki – Oksywie Dolne	180	1987	Karwiny Tuwima – Redłowo Szpital
Z	1993	Żukowo – Gdynia PKP	181	1994	Kacze Buki – Sopot Reja
23	1989	Kacze Buki – Stocznia Gdynia	191	2006	Karwiny Tesco – Koleczkowo
24	2004	Dąbrowa Miętowa – Stocznia Gdynia	193	2010	Karwiny Tesco – Szemud
27	1999	Kacze Buki – Cisowa SKM	700	2000	è Kacze Buki
29	2007	Fikakowo – Gdynia PKP	710	2007	è  Grabówek SKM
31	2006	Kacze Buki/Dąbrowa Miętowa – Sopot Reja	740	2000	è  Gdynia PKP
121	1956	Karwiny Tuwima – Chwarzno Sokółka	N1	2005	Oliwa Pętla Tramwajowa – Osowa PKP (1 kierunek)
145	2016	Karwiny Tuwima – Mały Kack Strzelców	N10	1993	Kacze Buki – Oksywie Dolne
147	1993	Karwiny Tesco – Gdynia PKP przez Wiczlino	N20		Karwiny Tesco – Pustki Cisowskie
153	2001	Fikakowo – Wielki Kack Starodworcowa	N30	1995	Kacze Buki – Rumia PKP

Tabela 6.  Zestawienie linii przejeżdżających przez Wielki Kack wraz z rokiem powstania oraz wykonywaną trasą

Nr	Lata	Trasa	Nr	Lata	Trasa
02	2004-2007	Karwiny Tesco – Witomino	281	1994-1997	Karwiny Euromarket – Sopot Reja
5/05	1998-2009	WFC – C.H. Matarnia	288	2001-2003	Karwiny Euromarket – Rumia PKP p. Wiczlino
7/07	1998-2011	Buraczana – C.H. Osowa	293	1990-1991	Karwiny Tuwima – Redłowo SKM
010	2005-2006	Karwiny Tesco – Kacze Buki	438	1984-1993	Karwiny Nowowiczlińska – Rewa
011	2006	Karwiny Tesco – Urząd Miasta	510/4A	2005-2017	Gdynia PKP – Port Lotniczy Rębiechowo
012	2005-2011	Karwiny Tesco – Karwiny Tuwima	600	2000	Gdynia PKP – Port Lotniczy Rębiechowo
24	1989-1996	Karwiny Euromarket – Gdynia PKP	720	2000-2005	è Plac Kaszubski
107	1993-2009	Karwiny Euromarket – Gdynia PKP p. Wiczlino	730	2000-2007	è Baza Redłowo
177	2000-2010	Kacze Buki - Sopot Kamienny Potok	750	2006-2007	è Baza PKS
193	1987-2009	Karwiny Tuwima – Mały Kack Sandomierska	R740	2000-2006	Gdynia PKP
221	1993-1997	Karwiny Tuwima - Polifarb	K/113	1989-1990	Karwiny Nowowiczlińska – Karczemki

Tabela 7.  Zestawienie historycznych linii przejeżdżających przez Wielki Kack wraz z latami funkcjonowania oraz wykonywaną trasą

Nr	Kursy	Nr	Kursy
R	545	K	104
24	412	172	90
147	383	191	85
23	380	180	80
27	356	X	65
181	314	121	50
153	302	N10	42
29	287	193	20
145	279	N20	14
171	269	N30	14
31	203	N1	4*
Z	110

Tabela 8.  Zestawienie linii wraz z ilością wykonywanych kursów w jednym kierunku w ciągu tygodnia

 (* linia N1 funkcjonuje tylko w jednym kierunku)

NAZWA PĘTLI	LINIE ROZPOCZYNAJĄCE BIEG
Karwiny Tesco	147, 171, 191, 193, N20
Karwiny Tuwima	121, 145, 180
Wielki Kack Fikakowo	29, 153
Wielki Kack Starodworcowa	153
Polifarb	pojedyncze kursy 181
Kacze Buki	23, 27, 31, K, R, X, 181, N10, N30

Tabela 9.  Zestawienie pętli znajdujących się na Wielkim Kacku wraz z liniami rozpoczynającymi bieg

Rysunek 3 Widok ogólny na pętlę Karwiny Tesco

Rysunek 4 Ikarus 280 na pętli Wielki Kack Starodworcowa, Jelcz M122 przy przystanku Brzechwy, Jelcz M122 na ulicy Brzechwy, Jelcz M122 na pętli Karwiny Tuwima, Jelcz M122 na ul. Wielkopolskiej, Jelcz M122 na ulicy Chwaszczyńskiej

Rysunek 5 Jelcz przy przystanku Myśliwska, Jelcz na pętli Karwiny Tesco, Mercedes O405NE przy przystanku Źródło Marii, Jelcz przy ul. Chwaszczyńskiej, Jelcz przy ul. Wielkopolskiej, Jelcz przy ul. Wielkopolskiej

Linie prywatne

Od 2011 roku Wielki Kack jest obsługiwany również przez prywatne linie autobusowe będące konkurencją dla ZKM Gdynia. Po likwidacji bezpłatnych linii hipermarketowych  ZKM powstały także bezpłatne lecz już prywatne linie nr 812 na trasie Karwiny Tesco – Buraczana – Karwiny Tuwima – Karwiny Tesco oraz nr 808 na trasie  CH Osowa – Buraczana – CH Osowa. W 2013 roku powstała płatna linia nr 868 na trasie Gdynia Dworzec PKP – Gdańsk BPH. W 2014 zlikwidowana została linia nr 812. W 2016 roku padła linia nr 868. W 2017 roku przez jeden miesiąc działała płatna linia nr 809 łącząca Pogórze Górne z CH Matarnia. Do dzisiaj funkcjonuje tylko linia nr 808. Niemal wszystkie linie obsługiwał P.A. Gryf (w ostatnich miesiącach funkcjonowania linię nr 812 obsługiwał przewoźnik Alfa Travel).

Nr	Daty kursowania	Trasa
808	Od 2011	Karwiny PKM – C.H. Osowa

Tabela 9.  Zestawienie linii prywatnych wraz z rokiem powstania i wykonywaną trasą

Nr	Daty kursowania	Trasa
809	2017	Pogórze Górne – C.H. Matarnia
812	2011-2014	Karwiny Tesco – Kawiny Tuwima
868	2013-2016	Gdynia PKP – Gdańsk BPH

Tabela 10.  Zestawienie historycznych linii prywatnych wraz z latami funkcjonowania i wykonywaną trasą

 Rysunek 6 Autobus przewoźnika Alfa Travel

Plany i marzenia

W niedalekiej przyszłości planuje się likwidację pętli Karwiny Tesco oraz budowę nowej dużej pętli przy stacji kolejowej Karwiny PKP. Wiąże się to z wydłużeniem tras linii 147, 171, 191 i 193 i tym samym utworzeniem węzła komunikacyjnego. W planach jest także budowa bus pasów w ciągu ulicy Nowowiczlińskiej i Chwaszczyńskiej (w stronę Gdyni) i w ciągu ul. Wielkopolskiej (w kierunku Karwin i Wielkiego Kacka) oraz zmiana lokalizacji przystanków Myśliwska (przeniesienie na wysokość stacji Shell). Dalekosiężne plany zakładają także budowę drugiej stacji kolejowej (na terenie Wielkiego Kacka w pobliżu obwodnicy).

Schematy sieci komunikacyjnej na Wielkim Kacku na przestrzeni lat:

Rysunek 7 Ikarus i pociąg relacji Gdynia - Kościerzyna

Bibliografia

• Mariusz Józefowicz, Olgierd Wyszomirski,  75-lat gdyńskiej komunikacji miejskiej - Rozwój gdyńskiej komunikacji miejskiej w latach 1929-2004, infobus.pl
• Archiwalne rozkłady jazdy PKP, PKS, ZKM
• Badania własne